1- هدف از آموزش موسیقی به کودک

با توجه به روش های موجود چنانچه با هدف فراگیری سریع نواختن ساز توسط کودک خردسالتان پا به آموزشگاهها می گذارید چند سالی زود آمدید! شما در هر سنی می توانید نواختن ساز را فرابگیرید و در آن استاد هم بشوید ولی آموزش موسیقی به خردسالان و همراه کردن دائمی رشد آنها با موسیقی فوایدی به مراتب بیشتر از نواختن یک ساز برای شما به همراه خواهد داشت.

2- سن پذیرش هنرجو

بهتر است کودک قادر به تشخیص الفبا باشد. مثلا دوره مهد یا سال اول ابتدایی را گذرانده باشد. در این صورت قادر به تشخیص و تطبیق نت ها و علائم موسیقی نیز خواهد بود. بنابراین در حالت معمولی سن بالای شش سال مناسب خواهد بود. اگر سن کودک کمتر از این است، حداقل باید قادر به تشخیص اشکال مختلف از هم باشد. مثلا یکی از تست هایی که انجام می دهند تا ببینند آیا کودک آمادگی یادگیری پیانو را دارد این است که از کودک می خواهند با نگاه کردن به کلاویه های پیانو، دسته های دو تایی کلاویه های مشکی را تشخیص داده و روی آنها را با یکسری کارت بپوشاند. اگر کودک با چند بار تلاش موفق به این کار نشد، به این معنی است که باید هنوز صبر کنید.
به عنوان نشانه دیگری از آمادگی کودک، خود می توانید به رفتار او در حین نگاه کردن یا گوش کردن به یک کتاب داستان مصور دقت کنید. اگر در حین گوش کردن به کتاب داستان و نگاه کردن به تصاویر آن کاملا غرق در داستان شده و سوالاتی در رابطه با عکس ها می پرسد، این یک نشانه ی مثبت خواهد بود چرا که تمرین موسیقی معمولا به این معنی خواهد بود که حداقل ده دقیقه بصورت مداوم بتواند حواسش را روی یک کار خاص جمع کند. برای بعضی از بچه ها این ده دقیقه ممکن است به اندازه صد سال به نظر بیاید.

3- فراگیری

بنا به دلایل مختلفی که مهمترین آنها میتواند عدم استقبال خانواده ها باشد، آموزش فراگیر موسیقی به کودکان هنوز در ایران آغاز نشده و البته آنطور که می دانیم در جاهای دیگر دنیا هم هنوز به صورت فراگیر متداول نیست.
متداول ترین روش آموزش موسیقی در ایران روش اُرف هست که کلاس های آن به کلاس اُرف معروف است. در ایران آموزشگاه هایی که مطابق این روش کار می کنند بچه ها را از حدود 3 یا 4 سالگی برای آموزش می پذیرند. در برخی از این آموزشگاه ها برای شروع آموزش به خردسالان، در ترم اول کودک باید به همراه مادرش در کلاس حضور داشته باشد تا با محیط کلاس و… آشنا شود و خو بگیرد.
به دلیل عدم تشکیل خصوصیت فراگیری مستقیم در خردسالان، محتوای ترم های اول این کلاس ها بیشتر بازی موسیقی و تشویق کودک به عکس العمل مناسب در برابر شنیدن موسیقی و نهادینه کردن آن در ذهن کودک از این طریق است.

4- طول دوره

طول دوره اُرف در هر آموزشگاه بر اساس منطقه ای که در آن قرار دارد، انتظارات مشتریان و گروه های سنی کودکان و… متفاوت و از دوره فشرده یک ساله تا حدود دو سال متغیر است. در این کلاس ها کودکان در گروه های سنی مربوط به خود قرار گرفته تا از هر نظر شرایط یکسانی بر آموزش آنها حاکم باشد (محتوا و طول دوره برای گروه های سنی مختلف متفاوت خواهد بود).

5- سازهای آموزشی در آموزش ارف

آموزشگاه ها در کنار سازهای اصلی اُرف در بیشتر مواقع فلوت ریکوردر را هم به عنوان یک ساز مناسب برای کودکان در آموزش ها جای میدهند. نکته قابل توجه این که هر نوع آموزش موسیقی به کودک مساوی با روش اُرف نیست و ممکن است برخی از افراد و آموزشگاه ها از این نام برای جذب مشتری و کسب درآمد بیشتر استفاده کنند.

6- آیا کودک من استقبال خواهد کرد؟

گروهی از موسیقیدانان اعتقاد دارند کودکان در زمینه هوش موسیقایی متفاوت از یکدیگر به دنیا می آیند و گروهی دیگر بر این باورند که این توانایی ها اکتسابی بوده و از راه آموزش صحیح قابل دریافت است. جدای از این امر باید گفت، اینکه کوچولوی شما از موسیقی و کلاس های مربوط به آن استقبال خواهد کرد یا نه به چند چیز بستگی دارد:
– روابط عمومی کودک و وضعیت ارتباط وی با بچه های هم سن و سال خودش
– روش آموزشگاه مربوطه در خصوص آموزش موسیقی به خردسالان و تجربه مربی در آموزش موسیقی به کودکان و مهارت او در جذب و همراه کردن آن ها با کلاس (به عبارتی مربی باید یک روانشناس کودک خوب هم باشد)
– توجه والدین، نوع برخورد آنها با فعالیت های فرزندشان، سعی در تشویق کودک و عدم ایجاد هیچگونه استرس از طرف آنها در راه یادگیری موسیقی.
توجه شما نباید دچار افراط یا تفریط باشد و نیز در حد توانایی های کودک انتظار داشته باشید.

7- همراهی والدین در امر آموزش

نکته ای که مربوط به خود شما بعنوان پدر و مادر کودک می شود این است که در واقع تا قبل از هشت سالگی، انتظار این است که شما نیز به همراه کودک (حتی بیشتر از او) روی تک تک درس ها وقت گذاشته و در تمام تمرینات او را همراهی کنید. در واقع میزان پشت کار و علاقه شما است که میزان پیشرفت و علاقه ی او را تعیین خواهد کرد. چرا که در این سن و سال انتظار اینکه کودک از روی علاقه یا تعهد بخواهد تمرین ها را انجام دهد، انتظار زیادی است. بنابراین باید ببینید که آیا خود شما می توانید تا این حد به اینکار پایبند باشید یا نه چرا که یک شروع بد، ممکن است به این معنی باشد که کودک تا آخر عمرش علاقه ای به تکرار این تجربه نداشته باشد.

8- چگونه به فرزندمان در سن مناسب برای یادگیری موسیقی کمک کنیم؟

به لحاظ تئوری و متد آموزشی، می توان کودکان را از سن 3 سالگی برای پیانو آموزش داد که اگر کودک آمادگی اش را داشته باشد، بهترین دوره برای رشد مهارت های موسیقی او خواهد بود. معروف ترین متد آموزش پیانو برای کودکان نیز “متد سوزوکی” است که اگر درست اجرا شود نتایج بسیار خوبی خواهد داشت. فلسفه ای که پشت سر این متد است می گوید: “اول شخصیت، بعد مهارت”. در واقع آقای سوزوکی معتقد بود: “آموزش موسیقی هدف اصلی من نیست، من می خواهم شهروندانی خوب و انسانهایی متعالی تربیت کنم. اگر کودکان از بدو تولد به موسیقی خوب گوش دهند و خود نیز نحوه اجرای آنرا یاد بگیرند، اینکار باعث خواهد شد تا حساسیت، نظم و عشق و علاقه ی آنها نیز گسترش یافته و به تدریج صاحب قلبی زیبا گردند”.
خوشبختانه کودکان می توانند با «پیانوی دیجیتال» نیز آموزش های خودشان را شروع کنند. شاید پیانوی دیجیتال در این مورد این حسن را نیز داشته باشد که چون همیشه کوک است، گوش آنها نیز به درستی آموزش می بیند.